చైనాతో ఇరాన్ చెట్టపట్టాల్.. ఇండియాకు ఇబ్బందేనా?

మన పొరుగుదేశాలను మచ్చిక చేసుకుని తన వైపు తిప్పుకుంటున్న చైనా.. తాజాగా మనకు మిత్రదేశంగా ఉన్న ఇరాన్ తోనూ వ్యూహాత్మక బంధాన్ని బలోపేతం చేసుకుంటోంది. అమెరికాతో ఉన్న మన సంబంధాల రీత్యా ఇరాన్ ను నిర్లక్ష్యం చేయడం ప్రస్తుత పరిస్థితికి కారణమైంది. ఇరాన్, చైనాల మధ్య 2016 నుంచి పెండింగ్ లో ఉన్న 40 కోట్ల డాలర్ల విలువైన ఒప్పందం చకచకా కదులుతుండగా.. ఇరాన్ లో మనం చేపట్టిన రైల్వే ప్రాజెక్టు ఆరంభం కాకుండానే చేజారిపోయే పరిస్థితి రావడం ఇరాన్ తో మన బంధాలు క్షీణిస్తున్నాయనడానికి నిదర్శనంగా నిలుస్తోంది. ఇది వ్యూహాత్మక బంధం దృష్ట్యా ఇండియాకు ఇబ్బందికరమేనంటున్నారు.

ఇరాన్ ను ఆర్థికంగా అణదొక్కాలనే ఉద్దేశంతో అమెరికా ‘చాట్సా’ చట్టం కిందకు ఆ దేశాన్ని తెచ్చింది. అంటే.. అమెరికాతో సంబంధాలు కోరుకుంటున్న ఇతర దేశాలు ఇరాన్ నుంచి చమురు కొనుగోలు చేయకూడదు. ఒకవేళ కాదని కొనుగోలు చేస్తే అమెరికా విధించే ఆర్థికపరమైన ఆంక్షలను ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుంది. అమెరికాతో ఉన్న మన బంధం నేపథ్యంలో ఇరాన్ నుంచి మనం చమురు కొనుగోలు చేయడంలేదు. ఈ విషయంలో అటు అమెరికాతోనూ, దాని మిత్రదేశాలపైనా ఆధారపడి ముందుకెళ్తున్నాం. ఈ పరిస్థితి ఇరాన్ ఆర్థికంగా కుదేలు కావడానికి కారణమైంది.

అయితే చైనా మాత్రం అమెరికా ఆంక్షలను లెక్క చేయకుండా ఇరాన్ నుంచి చమురు కొనుగోలు చేయడానికి 280 బిలియన్ డాలర్ల ఒప్పందం కుదర్చుకుంది. అలాగే ఇరాన్ లో పలు మౌలిక వసతుల ప్రాజెక్టుల అభివృద్ధికి 120 బిలియన్ డాలర్ల పెట్టుబడులు పెడతామని పేర్కొంది. ఇవన్నీ ఇరాన్ కు ఊరటనిచ్చారు. దీంతో చైనాతో వ్యూహాత్మక బంధాన్ని బలోపేతం చేసుకునే దిశగా ఇరాన్ లోని హసన్ రౌహానీ సర్కారు ముందుకు కదులుతోంది. దీంతో ఇరాన్ లోని చాబహార్ పోర్టులో పనులు చేపట్టిన భారత్ కు ఇబ్బంది తప్పదనే వాదనలు వినిపిస్తున్నాయి. పాకిస్థాన్ లో చైనా అభివృద్ధి చేస్తున్న గ్వాదర్ పోర్టుకు సమీపంలోనే చాబహార్ పోర్టు ఉంది. భారత్ కు ఇది వ్యూహాత్మకంగా ఎంతో కీలకం. ఈ పోర్టు అభివృద్ధి పనుల కోసం గత బడ్జెట్ లో మన కేంద్ర ప్రభుత్వం రూ.100 కోట్లు కూడా కేటాయించింది. అయితే, చాబహార్, జహేదాన్ మధ్య తలపెట్టిన 628 కిలోమీటర్ల రైలుమార్గానికి సంబంధించిన పనుల్లో నెలకొన్న జాప్యం ఇరాన్ కు అసహనం కలిగించింది. దీంతో ఆ పనులు తామే చేపడతామని తాజాగా ప్రకటించింది. చైనా అండ నేపథ్యంలోనే ఇరాన్ ఈ మేరకు ప్రకటన చేసిందనే అభిప్రాయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి.

రక్షణ భాగస్వామ్యం సహా పలు అంశాల్లో చైనాకు ఇరాన్ దగ్గర కావడం భారత్ కు సమస్యలు తెచ్చిపెడతాయని చెబుతున్నారు. ఇప్పటికైనా మన విదేశాంగశాఖ తగిన చర్యలు చేపట్టి.. ఇరాన్ తో బంధాన్ని కొనసాగించుకోవాలని సూచిస్తున్నారు. అమెరికా ఎప్పుడూ తన ప్రయోజనాల కోసమే పనిచేస్తుందని, అలాంటి దేశం కోసం మన వ్యూహాత్మక బంధాల్ని బలిపెట్టడం సబబు కాదనే వాదనలు వినిపిస్తున్నాయి.