టిబి స్పెషల్: లాల్ కృష్ణుడి నుంచి నరేంద్రుడి వరకు..

అసలు బాబ్రీ మసీదు-రామజన్మభూమి వివాదం ఏమిటి? ఇది ఎప్పుడు ప్రారంభమైంది? అందుకు దారితీసిన పరిస్థితులేమిటి? చివరకు ఎలా కొలిక్కి వచ్చింది? ఓసారి చూద్దాం..

త్రేతాయుగంలో అంటే దాదాపు 9 లక్షల సంవత్సరాల క్రితం శ్రీరాముడు అయోధ్యలో జన్మించాడన్నది హిందువుల విశ్వాసం. అనంతరం కాలంలో 1528లో బాబర్ చక్రవర్తి అక్కడ బాబ్రీ మసీదు నిర్మించారు. అయితే, మసీదు ప్రధాన డోమ్ ఉన్న కింద భాగంలో ఉండే గదే రాముడి జన్మస్థలమని పలువురి నమ్మకం ఈ నేపథ్యంలో 1885లో మహంత్ రఘుబీర్ దాస్ అనే వ్యక్తి ఫైజాబాద్ కోర్టుకెళ్లారు. బాబ్రీ మసీదు బయట ఆలయ నిర్మాణానికి అనుమతి ఇవ్వాలని కోరారు. కానీ కోర్టు దానిని తోసిపుచ్చింది.

1949 డిసెంబర్ 23వ తేదీ ఉదయం బాబ్రీ మసీదులో రాముడి విగ్రహాలు కనిపించడంతో కలకలం రేగింది. అనంతరం ఆ విగ్రహాలను పూజించుకోవడానికి అనుమతి ఇవ్వాలంటూ గోపాల్ విశారద్, రామచంద్ర దాస్ ఫైజాబాద్ కోర్టును ఆశ్రయించారు. వివాదాస్పద ప్రాంతాన్ని అప్పగించాలంటూ 1959లో నిర్మోహి అఖారా పిటిషన్ దాఖలు చేసింది. మసీదులో ఉన్న విగ్రహాలను తొలగించడానికి ఆదేశాలివ్వాలంటూ 1961లో యూపీ సెంట్రల్ సున్నీ వక్ఫ్ బోర్డు పిటిషన్ వేసింది. 1986 ఫిబ్రవరిలో ఆ విగ్రహాలకు పూజలు చేసుకునేందుకు హిందువులకు ఫైజాబాద్ కోర్టు అనుమతి ఇచ్చింది.

1989 ఆగస్టులో ఈ వివాదం అలహాబాద్ హైకోర్టుకు చేరడంతో యథాతథ స్థితికి ఆదేశించింది. 1989 నవంబర్ లో రాజీవ్ గాంధీ ప్రభుత్వం విశ్వహిందూ పరిషత్ కు వివాదాస్పద ప్రాంతంలో పూజ చేయడానికి అనుమతిచ్చింది. 1990 సెప్టెంబర్ లో బీజేపీ అగ్రనేత లాల్ కృష్ణ అద్వానీ రథయాత్ర ప్రారంభించారు. 1992 డిసెంబర్ 6న కరసేవకులు బాబ్రీ మసీదును కూల్చివేశారు. ఘటనపై విచారణ జరపడానికి ప్రభుత్వం జస్టిస్ లిబర్హన్ కమిషన్ ఏర్పాటు చేసింది. 1993లో పీవీ నరసింహారావు ప్రభుత్వం వివాదాస్ప ప్రాంతానికి సమీపంలో ఉన్న 67 ఎకరాల స్థలాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది.

2002 ఏప్రిల్ లో అలహాబాద్ హైకోర్టు ఈ వివాదాలపై వాదనలు వినడం ప్రారంభించింది. ఆ స్థలంలో ప్రార్థనలు చేయడంపై సుప్రీంకోర్టు 2003 మార్చిలో నిషేధం విధించింది. 2009లో జస్టిస్ లిబర్హన్ కమిటీ తన నివేదిక సమర్పించింది. 2010 సెప్టెంబర్ 30న హైకోర్టు కీలక తీర్పు వెలువరించింది. వివాదాస్పద ప్రాంతాన్ని మూడు భాగాలుగా చేసి హిందువులకు, ముస్లింలకు, నిర్మోహి అఖారాకు అప్పగించాలని సూచించింది. దీనిపై 2011 మార్చిలో సుప్రీంకోర్టు స్టే విధించింది.

2017 ఆగస్టులో జస్టిస్ దీపక్ మిశ్రా నేతృత్వంలోని ధర్మాసనం వాదనలు వినడం ప్రారంభించింది. అనంతరం 2019 జనవరిలో ఐదుగురు న్యాయమూర్తులతో కూడిన రాజ్యాంగ ధర్మాసనానికి ఇది బదిలీ అయింది. అప్పటి ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్ రంజన్ గగోయ్ నేతృత్వంలోని ధర్మాసనం దీనిపై విచారణ జరిపింది. మధ్యవర్తిత్వ కమిటీ ఏర్పాటు చేసుకుని సమస్యను పరిష్కరించుకోవాలని సూచించింది. 2019 ఆగస్టు 6న సుప్రీంకోర్టు మాజీ జడ్జి జస్టిస్ ఖలీఫుల్లా నేతృత్వంలో ఏర్పడిన మధ్యవర్తిత్వ కమిటీ తగిన పరిష్కారం చూపలేకపోయింది. దీంతో మళ్లీ ఈ వ్యవహారం కోర్టుకు చేరింది.

40 రోజులపాటు వాదనలు విన్న ధర్మాసనం.. 2019 నవంబర్ 9న కీలకమైన తీర్పు వెలువరించింది. వివాదాస్పద ప్రాంతంలో రాముడి మందిరం నిర్మాణానికి అనుమతించింది. అయోధ్యలోనే తగిన ప్రదేశంలో మసీదు నిర్మాణం కోసం ఐదెకరాల స్థలం ఇవ్వాలని యూపీ సర్కారును ఆదేశించింది.

నిజానికి అయోధ్య వివాదంలో 1990 వరకు జరిగిన సంఘటనలు ఒక ఎత్తైతే.. ఆ తర్వాత జరిగిన సంఘటనలు మరో ఎత్తు. వివాదాస్పద ప్రాంతంలో రాముడి గుడి కట్టాలంటూ విశ్వహిందూ పరిషత్ చేస్తున్న పోరాటానికి మద్దతుగా అప్పటి బీజేపీ జాతీయ అద్యక్షుడు అద్వానీ ప్రారంభించిన రథయాత్ర దేశాన్ని ఓ కుదుపు కుదిపింది. 1990 సెప్టెంబర్ 25న సోమనాథ్ లో ప్రారంభమైన ఈ యాత్ర అనేక గ్రామాలలో సాగింది. అద్వానీ యాత్ర రోజుకు 300 కిలోమీటర్లకు పైగా సాగింది. కరసేవకులు, ప్రజలు ఆయనకు బ్రహ్మరథం పట్టారు. అప్పట్లో అద్వానీ పేరు మార్మోగిపోయింది. రథయాత్ర సందర్భంగా పలుచోట్ల హింసాత్మక సంఘటనలు కూడా చోటుచేసుకున్నాయి. ఈ క్రమంలో బీహార్ లోని లాలూప్రసాద్ ప్రభుత్వం అద్వానీని అరెస్టు చేసింది. అయినప్పటికీ పలువురు కరసేవకులు అయోధ్య చేరుకున్నారు.

ఈ సందర్భంగా తలెత్తిన హింసలో 20 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు. తర్వాత బాబ్రీ మసీదును ధ్వంసం చేయడంతో ఆ వివాదం మరింత ముదిరింది. ఈ నేపథ్యంలో తొలిసారిగా అధికారంలోకి వచ్చిన బీజేపీ.. అయోధ్యలో రామ మందిర నిర్మాణం జరిపి తీరతామని పలుమార్లు తమ మేనిఫెస్టోలో ప్రకటించినా అది కార్యరూపం దాల్చలేదు. చివరకు నరేంద్ర మోదీ సారథ్యంలోని ఎన్డీఏ ప్రభుత్వ హయాంలో హిందువుల చిరకాల వాంఛ నెరవేరుతోంది. అయోధ్యలో రాముడి ఆలయానికి మూడు దశాబ్దాల క్రితం అద్వానీ రోడ్డు వేయగా.. ఇప్పుడు నరేంద్ర మోదీ ఆ కార్యక్రమాన్ని పూర్తిచేస్తున్నారు.